Πρώτη ή τελευταία πράξη για μια κυβέρνηση της Αριστεράς;

της Φωτεινής Τσιμπιρίδου

Το κείμενο αυτό έρχεται ως γραπτό αποτέλεσμα συζητήσεων και διαδράσεων με
συνοδοιπόρους μου του Κοινωνικού Εργαστηρίου Θεσσαλονίκης, αλλά και
προσωπικούς αναστοχασμούς, προσδοκίες, αμφιβολίες και αμφιθυμίες γύρω από το τι
θα περιμέναμε από μια κυβέρνηση με αριστερό πρόσημο στην παρούσα, πολύ
δύσκολη για τη χώρα μας, συγκυρία.
Κατανοώ πλήρως την απίστευτη πίεση και ασφυξία που υφίσταται η κυβέρνηση
ΣΥΡΙΖΑ από τους λεγόμενους εταίρους. Η μόνη βέβαιη παραδοχή είναι ότι οι εταίροι
θέλουν πάση θυσία να αποτύχει το πείραμα ΣΥΡΙΖΑ και η κυβέρνηση να υποστεί την
ταπείνωση για το ‘θράσος’ της να προτείνει εφικτές λύσεις που να είναι εναντίον του
προγράμματος λιτότητας αλλά και κατάλληλες για έξοδο από την κρίση.
Στηρίζω, όπως και το 80% των ελλήνων τον τρόπο της διαπραγμάτευσης που για
πρώτη φορά μοιάζει να είναι ειλικρινής, και βοηθά στην ανάκτηση εθνικής και
προσωπικής αξιοπρέπειας.
Δεν ξέρω όμως αν θα αντέξουμε την πίεση ή αν θα γίνει κάποιο λάθος και βρεθούμε
σε θέση χρεοκοπίας. Δεν φοβούμαι τόσο για τις συνθήκες της ‘λίθινης εποχής’ που θα
φέρει, όσο για το εμπάργκο και την ασφυξία που θα ακολουθήσουν την επομένη της
αποτυχίας του πειράματος με την επιστροφή στη δραχμή. Φοβάμαι για τότε που θα
εδραιωθεί πια η νέα περίοδος νεοαποικιοκρατίας μέσα από τις πολιτικές
ανασυγκρότησης και σωτηρίας της χώρας, τότε που η υποκριτική διεθνής κοινότητα
θα παρέμβει για να διαχειριστεί την «ανθρωπιστική» καταστροφή.
Ελπίζω να μην οδηγηθούμε σε όλα αυτά και απεύχομαι να συμβούν ακόμη και αν η
κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ με απογοητεύσει με τους μικρούς ή μεγάλους συμβιβασμούς που
θα αναγκαστεί να κάνει.
Περιμένω όμως υπομονετικά αυτό το τετράμηνο να δω δείγματα γραφής ενός
νέου πολιτικού ήθους που θα δίνει τον παλμό για την ανασυγκρότηση της ελληνικής
κοινωνίας και την αν-οικοδόμηση της πολιτειότητας: στην αμφίδρομη σχέση με το
κράτος και στην αλληλοδέσμευση των πολιτών γύρω από τα δικαιώματα και τις
υποχρεώσεις τους, τόσο από και απέναντι στο κράτος, όσο και μεταξύ τους.
Προσδοκώ άμεσα τη χάραξη σχεδιασμών και τη λήψη σχετικά ανώδυνων
οικονομικά μέτρων όχι μόνο για τα ακραία προβλήματα της ανθρωπιστικής κρίσης,
αλλά και για τις ξεκάθαρες αρχές που θα διατρέχουν το έργο της κυβέρνησης πάνω
στους τομείς πυλώνες της Παιδείας, της Υγείας, της Εργασίας και του Πολιτισμού.
Στις άμεσες προσδοκίες θα ήθελα να έχω ξεκάθαρη εικόνα από τον κυβερνητικό
ΣΥΡΙΖΑ για θέματα όπως τα παρακάτω τα οποία αναφέρω ενδεικτικά με τη μορφή
απορητικών ερωτημάτων:


1. Παιδεία ως δημόσιο αγαθό
Πώς θα προστατεύσουμε το δημόσιο χαρακτήρα της παιδείας από τις ακρότητες της
μικροφυσικής του νεοφιλελευθερισμού που μπαίνουν και διαλύουν τις δομές του
κοινωνικού κράτους με έμμεσους και άμεσους τρόπους;
Για παράδειγμα, στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση η μετακίνηση του κόστους από το
κράτος στους ιδιώτες/γονείς αρχίζει ήδη από τον αγώνα δρόμου των ίδιων των
γονέων να παρέχουν ενισχυτική διδασκαλία στα παιδιά τους προκειμένου να τα
βγάλουν πέρα με τον τεράστιο όγκο της ύλης που έχει περάσει στο δημοτικό σχολείο
από το γυμνάσιο. Επιπρόσθετα η εξεταστικοκεντρική λογική στις πρώτες 2 βαθμίδες
της εκπαίδευσης, φτιάχνει παιδιά παπαγάλους που μισούν κατά βάθος αυτό το είδος
βιομηχανοποιημένης εκπαίδευσης, παιδιά δυστυχισμένα, που μπαίνουν στα
πανεπιστήμια ως ζόμπι και στην καλύτερη περίπτωση ως αντιπαραδείγματα-
‘φύτουλες’. Εάν αποφασιστεί όμως από το Υπουργείο και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο
μια δραστική περικοπή ύλης στο δημοτικό και περισσότερες ώρες στις νέες μορφές
μάθησης με τις οποίες τα παιδιά είναι πιο εξοικειωμένα (βλ. εικόνα, δραματουργία,
εικαστικά, ποίηση κλπ, αλλά και ο καημός μου «ιστορία θρησκειών» αντί για το
κατηχητικό των σημερινών θρησκευτικών) το τοπίο θα αλλάξει αμέσως. Ίσως μια
αναδιοργάνωση της ύλης στο Γυμνάσιο, όπου αντί να επιμένουμε στην εκμάθηση των
αρχαίων από το πρωτότυπο να βάλουμε μελέτη πολλαπλών αρχαίων κειμένων και
συγγραφέων, έτσι ώστε να μάθουν επιτέλους τα παιδιά μας τί έλεγε ο Πλάτωνας, ο
Αριστοτέλης, ο Ευριπίδης και ο Αριστοφάνης. Ίσως έτσι να τους μείνει και κάτι από
τη δόξα των αρχαίων, ίσως τότε προλάβουν να τελειώσουν και όλη την ύλη της
ελληνικής ιστορίας που δεν σταματά στον πρώτο παγκόσμιο, αλλά περνά και από την
τραυματική εμπειρία της προσφυγιάς, τον εμφύλιο και τη μεταπολίτευση, με την
ελπίδα ότι στις τελευταίες τάξεις του λυκείου θα μπορέσουν να ασχοληθούν
επιτέλους και με την παγκόσμια ιστορία!
Πώς θα εμπνευστούν οι μαθητές μας για την καινοτομία αν οι τρόποι που ερεθίζουν
τη φαντασία όχι μόνο δεν υπάρχουν αλλά γίνεται εγκληματική προσπάθεια να
αποσιωπηθούν οι παραγωγικές διαφορετικότητες; Ας μη ξεχνάμε ότι ιστορικά η
Αριστεία παραπέμπει στα προνόμια των λίγων και μετατρέπεται σήμερα παγκοσμίως
σε ισχυρό όπλο της μικροφυσικής του νεοφιλελευθερισμού για την άλωση της
δημόσιας εκπαίδευσης.
Η εξασφάλιση του δικαιώματος για όλους στην βασική τριτοβάθμια εκπαίδευση
χωρίς δίδακτρα δεν μπορεί όμως να εγκλωβίζει τα Πανεπιστημιακά Τμήματα να
αναπτύξουν αυτοχρηματοδοτικές δράσεις, όπως κάποια μεταπτυχιακά προγράμματα
που θα πρέπει να ελέγχονται αυστηρά και να αξιολογούνται ως προς την αρχή της
ανταποδοτικότητάς τους στο δημόσιο χαρακτήρα της παιδείας (υποστήριξη βασικής
έρευνας, θέσεις μεταδιδακτορικών και όχι μόνο αμοιβές διδασκόντων). Η λογοδοσία
των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων θα πρέπει αφενός να αφορά το είδος της
διδασκαλίας που παρέχεται, κυρίως όμως αν και πώς εξασφαλίζεται η δυνατότητα της
βασικής έρευνας. Είναι σαφές ότι το πανεπιστήμιο ασφυκτιά οικονομικά αλλά αυτό
οφείλεται επίσης στην αδυναμία αυτοδιαχείρισης που έχει περιέλθει επειδή δεν
μπορεί να γίνει σαφές ότι μιλάμε για δημόσιο και όχι για κρατικό πανεπιστήμιο. Θα
πρέπει να κρατηθούν ισορροπίες και να μπουν αρχές που να εξασφαλίζουν τη
βιωσιμότητά του και τον δημόσιο χαρακτήρα του. Δεν είναι δυνατόν η έρευνα να
εξαρτάται μόνο από τις απαιτήσεις τις αγοράς γιατί τότε υπάρχει πλήρης υπαγωγή
του Πανεπιστημίου στους κανόνες κερδοφορίας και μόνο.

2. Υγεία ως κοινό αγαθό
Πώς θα εξασφαλισθεί το μίνιμουμ των παροχών στην περίθαλψη αν δεν ενισχυθούν
τα δημόσια νοσοκομεία; Υγεία για όλους και προστασία των ανασφάλιστων,
καλλιέργεια όμως και μιας νέας νοοτροπίας που θα αφορά την πρόληψη και την
αποφυγή φαρμάκων που ναι, θα ξεκινά από το σεβασμό στην επιλογή μου για καθαρό
αέρα όταν τρώω και πίνω τον καφέ μου σε αντικαπνιστικούς χώρους. Επιπλέον, πώς
θα ενισχυθούν τα ταμεία των ασφαλισμένων αν δεν πληρώνονται τα τέλη και ιδίως αν
μένουν ανασφάλιστοι οι μετανάστες; Πώς θα ξεπεράσουμε το φακελάκι αν τα
πρόστιμα όσων συλλαμβάνονται δεν είναι αυστηρά και αν εκτός από αυτούς που
παίρνουν τα φακελάκια δεν συνοδεύονται και από κυρώσεις για αυτούς που τα
προσφέρουν;
Πώς θα κάνουμε το ασθενή συμμέτοχο στην παροχή υπηρεσιών υγείας έτσι ώστε να
μην απαιτεί μόνο αλλά να θεωρεί το δημόσιο νοσοκομείο μέρος των κοινών αγαθών
που πρέπει να προστατεύει;

3. Εθνικός Πολιτισμός ως μέτρο πολιτικής ηθικής
Ο πολιτισμός μας είναι οι πράξεις μας στο παρόν και όχι μόνο το ένδοξο παρελθόν
μας. Θα πρέπει να μας απασχολήσει πολύ σοβαρά για το πώς στο όνομα της
αρχαιολατρίας γεννιούνται σήμερα ακραία φασιστικά ιδιώματα. Η σχέση μας με τους
ξένους περνά από τις κυρίαρχες παραδοχές του ακραίου εθνικισμού, είτε βάζοντάς
μας να απολογούμαστε συνεχώς στους Ευρωπαίους, είτε κρύβοντας οικείες συνήθειες
και βιώματα που γέρνουν προς την Ανατολή. Αποσιωπούμε και καταστρέφουμε τη
νεώτερη μνήμη και την ιστορία μας (βλ. διατηρούμε τα αρχαία και βυζαντινά τείχη
αλλά γκρεμίζουμε τις φτωχογειτονιές με τα προσφυγόσπιτα στη Θεσσαλονίκη) λες
και ο επισκέπτης και τα παιδιά μας δεν έχουν ανάγκη να νιώσουν και να απολαύσουν
τη συνέχεια στο χώρο και το χρόνο του οικείου παρελθόντος. Ο πολιτισμός μας είναι
ζωντανός και θα παραμείνει τέτοιος όσο μένει ανοικτός και δεκτικός στις επιρροές
από τους άλλους, χωρίς να μιμείται «κρυπτο-αποικιακά» ό,τι δεν μπορεί να φτάσει
(βλ. τη Δύση).
Πώς να είμαι περήφανη για έναν πολιτισμό που όταν εμπροσθοβαρεί αρσενικο-
φασιστικά δεν αντιδρά με καμία διόρθωση: την παραμονή της ημέρας της γυναίκας η
δικαιοσύνη απαλλάσσει των κατηγοριών τον φασίστα που μοιράζει χαστούκια στις
γυναίκες και οι αντιδράσεις από τους συνδικαλιστές και από τα κινήματα να είναι
ανύπαρκτες!
Πώς να είμαι περήφανη για την Αμυγδαλέζα και τους φράχτες αλλά και να μην
αγανακτώ και να ζητώ να τιμωρηθούν όσοι μας έσυραν στη συμφωνία Δουβλίνο 2;
Μήπως θα πρέπει ο δικός μας εφιάλτης να γίνει και δικός τους; Το μοίρασμα
ευθυνών για τη διαχείριση της δυστυχίας των μεταναστών δεν μπορεί να αφορά μία
μόνο χώρα/σύνορο της Ευρώπης, την οποία επιπλέον τη θέλουν και γονατισμένη!

4. Πολιτειότητα αξιοκρατίας, λογοδοσίας και δικαιοσύνης
Πώς θα εξασφαλισθεί η αξιοκρατία της δίκαιης φοροδοτικής ικανότητας που θα μας
απαλλάξει από την αταβιστική αντίδραση του να στρέφεται ο ένας επαγγελματικός
κλάδος απέναντι στον άλλο; Πάντως όχι με φιλολαϊκά μέτρα του αφορολόγητου των
12.000 όπου κανείς ελεύθερος επαγγελματίας στον τομέα της παροχής υπηρεσιών δεν
πλήρωνε κατά το παρελθόν κανένα φόρο (από υδραυλικούς και ηλεκτρολόγους μέχρι
δικηγόρους, γιατρούς κ.α). Είναι δίκαιο να πληρώνουν φόρους μόνο μισθωτοί και
συνταξιούχοι και συνάμα να δαιμονοποιούνται ως η κατηγορία που ευθύνεται για την
κατάντια των δημοσίων οικονομικών; Πώς θα βοηθηθούν οι μικρομεσαίες
επιχειρήσεις που ομολογουμένως και φόρους πληρώνουν και υφίστανται την
απίστευτη βάσανο της έλλειψης εμπιστοσύνης από το κράτος, την γραφειοκρατική
ταλαιπωρία και την τιμωρητική λογική σε κάθε παράλειψη; Είναι σοβαρό μέτρο να
γίνουμε καταδότες ο ένας του άλλου με την απαράδεκτη λογική των αποδείξεων ή
της ‘ρουφιανίτο στυλ’ πρότασης; Μήπως πιο απλά να αντιγράψουμε τις ήδη
εφαρμόσιμες πρακτικές σε χώρες που λειτουργούν αποτελεσματικά σε αυτόν τον
τομέα, εφαρμόζοντας τεκμήρια, χρόνο απασχόλησης, πελατολόγιο κλπ με ισχυρούς
μηχανισμούς επιθεώρησης εργασίας που θα μπορούν να παρεμβαίνουν και να
συμμορφώνουν άμεσα;
Πώς θα επισπεύσουμε την αλλαγή της νομοθεσίας που τιμωρεί την κατάχρηση
εξουσίας και βάζει μια τάξη στη λαμογιά μικρών και μεγάλων αδίστακτων την οποία
έχει πυροδοτήσει από τα μέσα του 1990 και μετά η μακρο-φυσική του
νεοφιλελευθερισμού (βλ. Offshore εταιρείες, εμβάσματα σε διεθνείς τραπεζιτικούς
παραδείσους, χρηματιστηριακές φούσκες, κα.). Θα σπάσει το τρίγωνο της διαπλοκής
που πατά πάνω στα ιδιωτικά ΜΜΕ; Πότε επιτέλους θα αρχίσουν να πληρώσουν για
τις συχνότητές τους;

5. Εργασία ως κοινωνική οικονομία αλληλεγγύης
Πώς θα εξασφαλισθεί το δικαίωμα στην εργασία και την αξιοπρεπή ζωή αν πέρα από
την προστασία του κατώτατου μισθού δεν χαραχθεί το μοντέλο της παραγωγικής
ανασυγκρότησης πάνω στην κοινωνική οικονομία και επιχειρηματικότητα με
συνεργατικά και όχι ατομικιστικά εγχειρήματα για την αντιμετώπιση της ανεργίας
κυρίως των νέων;
Μια χώρα που δεν φροντίζει να δώσει διέξοδο και να θωρακίσει τους νέους της
απέναντι στο νεοφιλελεύθερο μοντέλο επισφάλειας, προσανατολίζοντάς τους στις
κοινωνίες μοιράσματος των κοινών, ίσως είναι καταδικασμένη να πεθάνει. Εδώ όμως
ο σχεδιασμός δεν μπορεί να γίνει μόνο «από τα πάνω» επειδή ο κατασκευαστής-
κράτος πρέπει να εμπνεύσει και να κινητοποιήσει τους κατασκευαστές-κινήματα οι
οποίοι θα πρέπει να κινηθούν παράλληλα. Μόνο έτσι μπορούμε να ελπίζουμε ότι
μέσα από αυτήν την κρίση θα περάσουμε από το πένθος και τον εθνικοφασιστικό
φιλοτομαρισμό για τον οποίο μας έχουν στρώσει τον δρόμο, στην αλληλεγγύη και τον
αλληλοσεβασμό του μοιράσματος και των κοινών που θα μας εξασφαλίσουν το
αξιοβίωτο της ζωής.
Με αυτά και με εκείνα, αναμένω από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ βραχυ-
μακροπρόθεσμα
(προς το τέλος α/ εξαμήνου) το μοντέλο ανασυγκρότησης της
παραγωγικής βάσης της χώρας, αυτό που θα μας λέει πάνω-κάτω που θα μπορέσουμε
να πάμε το καράβι, όταν και εφόσον με το καλό σταθούμε κάπως μόνοι στα πόδια
μας. Μέχρι τότε εύχομαι να καταφέρουμε να μας αφήσουν.
Αν, ωστόσο, τίποτα από τα παραπάνω δεν δρομολογηθεί, αυτό το καλοκαίρι πολλοί
από εμάς που ακόμη τρέφουμε προσδοκίες, θα εγκαταλείψουμε το καράβι και αφού
δεν θα έχουμε άλλη επιλογή θα αποσυρθούμε ως αγαθούληδες στην καλλιέργεια του
κήπου μας!

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου